محمد (مدیر)
اخیراً پروژه‌ای در زمینه‌ی هوش مصنوعی توسط یکی از پیشگامان سیلیکون‌ولی به نام ایلان ماسک آغاز به کار کرده است که هدف آن یافتن معیار‌های جدیدی برای مقایسه‌ی هوش انسان با ابر‌رایانه‌ها است. اما در این پروژه به جای مقایسه‌ی قدرت محاسبات، سرعت ارسال یک پیام درون شبکه‌ای توسط مغز و کامپیوتر با یکدیگر مقایسه شده است. این روش می‌تواند معیار مناسبی برای مقایسه‌ی هوش مصنوعی و هوش انسانی باشد.
ایده‌ی اولیه‌ی این پروژه توسط دو دانشجوی دکترا از دانشگاه کالیفرنیا واقع در برکلی و دانشگاه کارنگی ملون مطرح شده بود. روشی که آن‌ها برای مقایسه ابررایانه و مغز انسان در نظر گرفته بودند برحسب تعداد لبه‌های منتقل شده در هر ثانیه (TEPS) اندازه‌گیری می‌شد که به معنای سرعت یک کامپیوتر در انتقال اطلاعات در سیستم داخلی خود بود.
برای به دست آوردن یک TEPS مشترک، کامپیوتر باید گرافی را شبیه‌سازی کرده و به جست‌و‌جو در آن می‌پرداخت اما این امکان برای مغز انسان وجود نداشت. در نتیجه به جای این روش محققان غالباً عملکرد کامپیوتر را با یک برآورد تقریبی از چگونگی خنثی شدن سیگنال‌های الکتریکی توسط نرون‌های مغز مورد مقایسه قرار می‌دهند.
کاتیا گریس (Katja Grace)، یکی از محققان مرکز تحقیقاتی هوش ماشینی در برکلی و از دانشجویان دکترا دانشگاه کارنگی ملون در رشته منطق، محاسبات و علم اصول، در این مورد می‌گوید:
این اولین باری است که قدرت مغز در ارتباطات، ملاک آزمایش قرار می‌گیرد و این موضوع یکی از مزیت‌های بزرگ این پروژه است. یک برآورد نسبی از ارزش سختافزارهای محاسباتی معیاری قابل مقایسه با مغز را برای ما فراهم می‌کند.
جالب است بدانید که همین تابستان مبلغ ۴۳۹۱۰ دلار از طرف مؤسسه "Future of Life" بوستون برای پروژه‌ی اثرات هوش مصنوعی پرداخت شده است. کمک‌های مالی انجام شده به دو محقق و دانشجوی کارشناسی ارشد باعث شده است که پروژه‌ی آن‌ها در بین ۳۷ تیم تحقیقاتی قرار گیرد که موفق شده‌اند بخشی از ۷ میلیون دلار بودجه‌ی تخصیص داده شده توسط ایلان ماسک، بنیان‌گذار تسلا موتورز، SpaceX و پروژه آزاد بشر دوستی را از آن خود کنند. البته ماسک پروژه‌های دیگری را نیز در حوزه‌ی هوش مصنوعی با هدف توسعه‌ی هوش مصنوعی به شکلی دقیق‌تر در کنار به حداقل رساندن خطرات احتمالی آن‌ها ایجاد کرده است.
در حال حاضر رکورد TEPS با مقدار 1013*2.3 در اختیار ابررایانه سکویا Sequoia) IBM) است. محاسبات گریس و همکار وی پائول کریستیانو، دانشجوی دکترا در رشته‌ی علوم نظری کامپیوتر در برکلی، نشان می‌دهد که مغز انسان در کمترین مقدار تخمینی TEPS باز هم به اندازه سکویا قدرتمند است. از سوی دیگر با در نظر گرفتن بالاترین مقدار تخمینی، عملکرد مغز انسان با در اختیار داشتن رکورد 6.4 در 1014 TEPS سی برابر قدرتمند‌تر از سکویا است.
هزینه‌ی عملکرد مغز انسان در مقایسه با قیمت کامپیوتر‌هایی که در همان TEPS کار می‌کنند چیزی بین ۴۷۰۰ الی ۱۷۰۰۰۰ دلار در ساعت برآورد شده است. گریس و کریستیانو می‌گویند قبلاً "با حدسی دیوانه‌وار" تخمین زده می‌شد که ارزش TEPS در هر چهار سال به میزان ده برابر افزایش یابد. این بدان معناست که در هفت الی چهارده سال آینده یک سخت‌افزار کامپیوتری با هزینه ۱۰۰ دلار در ساعت قابلیت رقابت با مغز انسان را خواهد داشت.
اما وحشت نکنید! این موضوع که هوش مصنوعی بتواند به طور کلی جایگزین انسان شود هنوز آن‌قدر هم نگران کننده نیست! محققان معتقدند که هنوز اما و اگر‌های زیادی در مورد محاسبات آن‌ها وجود دارد. برای مثال آن‌ها هنوز اطلاعات زیادی از سرعت روند پیشرفت عملکرد TEPSها در سخت‌افزار‌ها ندارند. این احتمال وجود دارد که سرعت این پیشرفت در آینده‌ای نزدیک کاهش یابد.
حتی اگر نرخ افزایش TEPSها آنچنان که پیش‌بینی شده است باشد نیز تضمینی بر این نیست که سختافزارهای کامپیوتری لازم برای هوش مصنوعی بتوانند به شکل قاطعی جایگزین هوش انسانی شوند. گریس به این موضوع اشاره می‌کند که ارزش قدرت محاسباتی یک لپ‌تاپ نمی‌تواند به صورت خودکار یک فایل ورد مایکروسافت را به وجود بیاورد. به طور مشابه انسان‌ها برای ایجاد زمینه‌های ظهور هوش مصنوعی به شکلی قوی‌تر نیازمند ایجاد نرم‌افزار‌های مناسب هستند.
گریس می‌گوید:
ما اطلاعات اندکی در مورد این‌که چگونه مغز انسان می‌تواند به شکل کارایی از منابع محاسباتی استفاده کند و نیز چگونگی مقایسه‌ی بهره‌وری سیستم‌هایی که توسط انسان‌ها طراحی شده است داریم. بنابراین حتی اگر ما بدانیم چه سخت‌افزاری برای دست‌یافتن به عملکردی مشابه عملکرد مغز نیاز است، باز هم ممکن است این مقدار بسیار متفاوت‌تر از آن چیزی باشد که مهندسان برای رسیدن به توابع موجود به آن دست‌یافته بودند.
با این حال TEPS می‌تواند معیار مناسبی برای مقایسه بین هوش مصنوعی با سطح هوش انسانی در سال‌های آینده باشد. اندازه‌گیری قدرت ارتباطی نورون‌های مغزی تا حدودی آسان‌تر از اندازه‌گیری قدرت محاسباتی آن‌ها است، زیرا هیچ‌کس به طور دقیق از قدرت محاسباتی مغز اطلاعی ندارد.
تلاش برای یافتن یک ملاک مناسب برای مقایسه‌ی هوش مصنوعی و هوش انسانی تنها یکی از ثمرات پروژه گسترده هوش مصنوعی بود. گریس و کریستیانو همچنین می‌خواهند بدانند که آیا این امکان وجود دارد که تحقیقات در زمینه‌ی هوش مصنوعی " یک پیشرفت مقطعی ناگهانی و شگفت‌انگیز" داشته باشد؟ و یا اگر این روند به آرامی دنبال شود آیا می‌توان به پیشرفت قدم به قدم آن امیدوار بود؟ اگر جواب سوال مثبت باشد، محققان کار آسان‌تری برای پیش‌بینی روند پیشرفت هوش مصنوعی خواهند داشت.
گریس می‌گوید:
ما برای یافتن پاسخ این سؤالات به سراغ تکنولوژی‌های دیگری رفتیم که پیشرفتشان ناگهانی و درنوع خود جالب بود. در میان یافته‌های ما، سلاح‌های هسته‌ای بزرگترین جهش را در روند پیشرفت خود داشتند.
برای یافتن مثال‌های بیشتر، اخیراً محققان پژوهشی عمومی معرفی کردند که در آن برای هر کسی که نمونه‌ای برای "پیشرفت تکنولوژی ناپیوسته" داشته باشد و یا هر فردی که تلاش کند از خطری که حداقل ۱۵ سال با آن فاصله داریم جلوگیری کند، بین ۲۰ الی ۵۰۰ دلار پرداخت می‌کنند. (برای نام بردن یک مثال)
همچنین گریس و کریستیانو شروع به بررسی سخت‌افزار بیت‌کوین به عنوان نمونه‌ای که نشان می‌داد چگونه انگیزه‌های قوی می‌توانند به بهبود سخت‌افزار‌ها سرعت بخشد پرداختند. علاوه بر این، آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که استفاده گسترده از هوش مصنوعی می‌تواند دلیلی برای پیشرفت سریع این تکنولوژی نیز باشد. در نهایت آن‌ها امیدوار هستند تا بتوانند مدلی ایجاد کنند که نشان دهد در اقتصادی که در آن مقادیر هوش مصنوعی برای تحقیقات روز به روز در حال افزایش است، چه انتظاراتی باید از روند پیشرفت هوش مصنوعی داشت.
